ANALIZA SPRAWOZDAN FINANSOWYCH BANKOW

Tekst źródłowy Hans Wagner : http://www.investopedia.com/articles/stocks/07/bankfinancials.asp

Przedmowa tłumacza: Znalazłem ciekawy artykuł, który ułatwi nowicjuszom zapoznanie się ze sprawozdaniami finansowymi banku, które kompletnie się różnią od sprawozdań podmiotów z innych sektorów. Autor niestety pominął zagadnienia oceny struktury zadłużenia i portfela kredytowego banku, niemniej przekazuje on istotne informacje w przystępnej formie.

Warto dodać, że tekst odnosi się do amerykańskich standardów GAAP i FED, Europejskie wymogi kapitałowe są bardziej restrykcyjne (Bazylea, CRD) i standardy rachunkowości MSR skupione głównie na ochronie wierzycieli. Niemniej nadal uważam tekst za dobre źródło informacji.

Ps. Autor nie jest zawodowym tłumaczem, więc mogą pojawić się błędy, moje przypisy na niebiesko.

WSTĘP

Sprawozdanie finansowe banku okazuje się znacznie większym problemem analitycznym niż sprawka firm produkcyjnych czy usługowych. W efekcie analiza sprawozdań finansowych banku wymaga odmiennego podejścia, aby rozpoznać unikatowe ryzyka działalności bankowej.

Bank zbiera depozyty od depozytariuszy (oszczędzających/posiadaczy kont) i płaci za nie odsetki. Środki te są przekazywane dłużnikom w formie kredytów, który płacą odsetki od swoich kredytów (spłacają go). Zysk banku jest pochodną spreadu pomiędzy odsetkami z kredytów a odsetkami płaconymi posiadaczom kont. Zdolność do zebrania wielu depozytów z różnych źródeł i pożyczenie ich pożyczkobiorcom powoduje przepływ funduszy znajdujących się w obiegu systemu bankowego.

Zarządzanie przepływem funduszy generuje zysk dla banku działającego, jako pośrednik odsetkowy jednocześnie przejmując ryzyko kredytowe kredytobiorcy.

Dźwignia finansowa i Ryzyko.
Bankowość jest bardzo zalewarowanym (zadłużonym) sektorem, który wymaga regulacji ustalających minimalny kapitał dla utrzymania płynności finansowej każdego banku, jaki systemu bankowego, jako całości. W USA głównym regulatorem dla banku może być: FED, Office of the Comptroller of the Currency (Biuro kontroli pieniężnej?), the Office of Thrift Supervision (Biuro Oszczędności?) Lub któryś z 50 stanowych regulatorów w zależności od rodzaju i wielkości banku. Sam FED składa się z 12 oddziałów z 12 różnymi zarządami. Jednak każdy z regulatorów zgodnie z jasnymi wymogami, restrykcjami i instrukcjami ma na celu stać na straży kondycji/stabilności i spójności systemu bankowego. (W USA)

Jako jeden z najbardziej uregulowanych sektorów bankowych na świecie mają pewien poziom obietnicy stabilności systemu bankowego? Jako rezultat inwestorzy mogą skupić większość swoich wysiłków na przewidywaniu jak bank poradzi sobie w trudnych warunkach ekonomicznych?

Poniżej (autorzy pierwotnego tekstu) zamieścili przykłady rachunku zysów i strat oraz sumę bilansową jednego z większych banków. Pierwszym waszym wrażeniem będzie zauważenie, że sprawko banku znacznie różni się od typowych sprawek firm produkcyjnych czy usługowych.

Natomiast prezentuje ono odsetki zarobione i wydane jak również depozyty i pożyczki.

Figure 1: The Income Statement (Rachunek Zysków i Strat RZS)

Wewnątrz sprawozdania finansowego bank zakłada dwa typy ryzyka podczas przepływów finansowych. Ryzyko stóp procentowych, jako zarządzaniem różnicy spreadów kredytowych i odsetkowych. Ryzyko kredytowe jest prawdopodobieństwem, że pożyczający nie będzie spłacał pożyczek lub leasingu, powoduje to priorytetowość odsetek spłacającego zobowiązania wobec banku nad odsetkami dla depozytariuszy.
Dla inwestorów jest to kluczowy element w zrozumieniu sprawozdań finansowych banków.

Ryzyko Stopy Procentowej

Głównym biznesem banku jest zarządzaniem spredami między należnościami, pożyczkami a aktywami. Generalnie, jeśli odsetki zarobione na pożyczkach są wyższe niż odsetki, które musi płacić za depozyty to generuje się pozytywny wpływ spreadu odsetkowego i wyższy zysk netto. Wielkość tego spreadu to główny determinant zysku generowanego przez bank. Ryzyko stopy procentowej jest głównie zdeterminowane przez kształt krzywej dochodowości.

Jako wynik, odsetkowy zysk netto będzie zmienny z powodu różnic zmian narosłych sum, zmiany stóp procentowych czy krzywych dochodowości? Zmiany w ogólnym poziomie rynkowych stóp procentowych mogą spowodować zmiany w wolumenie i zamieszać w wynikach pozycji opisanych w sumie bilansowej. Na przykład, kiedy gospodarka rośnie (wzrost PKB) i jednocześnie rosną stopy procentowe to zapotrzebowanie na kredyty korporacyjne rośnie a ilość sprzedanych hipotek i płatności z góry spada.
(W tym fragmencie autor tłumaczenia musiał domyślać się znaczeń pewnych zdań)

Banki w podczas standardowej działalności biznesowej (również przy normalnym otoczeniu biznesowym), biorą na siebie ryzyko finansowe poprzez tworzenie innych stóp odsetkowych kredytów niż odsetek dawanych za depozyty. W dodatku depozyty mają krótszą „żywotność” niż kredyty oraz szybciej reagują na zamianę stóp procentowych niż depozyty.
W efekcie w sumie bilansowej wartość kredytów i depozytów jest różna. Wzrost krzywej dochodowości jest korzystne dla banku, jako że depozyty są krótkoterminowe względem kredytów. Niedopasowanie płatności wygenerowane przez przychód odsetkowy netto banku (?) Jest zadowalający. Jednak, kiedy krzywa dochodowości spłaszcza się przychód odsetkowy netto spowodowany „niedopasowaniem” jest redukowany.

Suma Bilansowa Banku

Tabela poniżej pokazuje powiązanie między bilansem banku a rachunkiem zysków i strat, oraz wykazuje odsetki wygenerowane przez zarabiające aktywa i depozyty oprocentowane. Większość banków (w USA) pokazuje tą tabelę w sprawozdaniach okresowych. Poniższa tabela prezentuje tej sam bank, co we wcześniejszych przykładach.

Przede wszystkim suma bilansowa jest średnia bilansu okresowego dla pozycji niż bilansem na zamknięciu. Średnia bilansowa daje lepsze narzędzie analityczne dla lepszego zrozumienia sprawności działania banku.

Warto zauważyć, że każdy średni bilans jest powiązany z przychodem odsetkowym, rozszerzaniem się go oraz pokazuje wpływ krzywej dochodowości na zysk banku.

Najlepszym miejscem do rozpoczęcia czytania sprawozdania jest linia zawierająca zysk odsetkowy. Bank, (któregosprawozdanie badamy) doświadczył spadku zysku odsetkowego pomimo wzrostu sumy bilansowej. Aby lepiej zrozumieć, co się wydarzyło warto zobaczyć na rentowność aktywów, na których bank zarabia. Następnie analizuje się rentowność aktywów odsetkowych. To właśnie w obecnym okresie znacznie wyższa, co powoduje wyższe koszty odsetek, które bank musi płacić (dla depozytariuszy). Ta rozbieżność w wynikach banku jest spowodowana ze względu na spłaszczenie krzywej dochodowości.

Kiedy krzywa dochodowości się spłaszcza oprocentowanie odsetek, jakie bank płaci za krótkoterminowe depozyty ma tendencję do wzrostu szybszą niż wzrost odsetek uzyskanych za udzielone kredyty? Powoduje to zawężenie zysku odsetkowego, co widać powyżej. Powoduje to, że bank próbuje przezwyciężyć wpływ spłaszczenia krzywej dochodowości poprzez wzrost opłat przez pozostałe świadczone usługi. Jeśli tego typu opłaty rosną to bank staje się bardziej niezależny od przychodu odsetkowego.

Zmiana poziomu oprocentowania odsetek ma wpływ na wolumen różnych rodzajów działalności bankowej przynoszącej przychody. Na przykład, ilość udzielanych kredytów hipotecznych zwykle spada przy wzroście stóp procentowych, w wyniku niższych prowizji (za udzielenie kredytu).

Na przykład wolumen sprzedaży hipotek spada, kiedy stopy procentowe rosną i powodują niższe marże dla banku. W kontraście (dział) usług hipotecznych częściej spotyka się z przedpłatami, kiedy stopy procentowe rosną a dłużnicy są niechętni do refinansowania kredytów.

W rezultacie, przychody i związane z nimi opłaty związane z hipotekami mogą wzrosnąć lub pozostać stabilne w okresach umiarkowanie rosnących stóp procentowych.

Podczas analizy banku powinieneś rozważyć jak ryzyko stopy procentowej łączy się z innymi ryzykami (działając na niekorzyść banku). Na przykład w czasach wzrostu stóp procentowych pożyczkobiorcy nie będą chętni płacić wyższych odsetek, ponieważ zwiększa to ich koszt płatności i obniża ich przychody. Powoduje to dodatkowe problemy z pożyczkami, wzrost stóp procentowych naraża bank a wyraźną koncentrację zmiany raty odsetkowej w ryzyku kredytowym.

Dla banku, który finansowany jest głównie ze zobowiązań krótkoterminowych, wzrost stóp może zmniejszyć przychody odsetkowe netto w tym samym czasie, co narastanie problemów związanych, z jakością portfela kredytów.

Ryzyko Kredytowe
Ryzyko kredytowe można najprościej zdefiniować, jako potencjał kredytobiorcy banku lub kontrahent nie wywiąże się ze swoich zobowiązań w zgodnie z ustalonymi warunkami. Gdy tak się stanie, banki doświadczają utraty części lub całości kredytu, który jest przewidziany do swojego klienta. Aby zaabsorbować te straty, banki utrzymują rezerwy na straty kredytowe i leasingowe.

Istotą tej rezerwy jest utrzymywanie takiej ilości kapitału, aby mógł on zaabsorbować przewidywane utracone kredyty. Rezerwa ta powinna być utrzymywana na poziomie adekwatnym do zaabsorbowania przewidywanych strat portfela kredytów danej instytucji (ta sama zasada dotyczy też windykatorów i funduszy sekurytyzacyjnych).

Aktualne straty są opisane w bilansie, jako rezerwa na utratę wartości kredytów i leasingów. Rezerwa ta powinna być uzupełniania przez punkt w RZIS o nazwie prowizja na straty kredytowe (?).

Obrazek 4 pokazuje obliczenia przeprowadzone przez analizowany bank.

Inwestorzy powinni rozważyć kilka punktów w obrazka czwartego. Po pierwsze aktualne umorzenia są większe niż ilość wliczona na prowizje na utratę kredytów. Choć samo w sobie nie musi być problemem, należy się spodziewać spłaszczenia krzywej dochodowości, które najprawdopodobniej spowoduje spowolnienie w gospodarce i presję na marginalnych kredytobiorców (nie mam pojęcia kto to taki).

Spodziewana prowizja na pokrycie strat wiąże się z wysokim stopniem rozsądku, reprezentującym dobrą wycenę rezerwy na pokrycie potencjalnych strat przez zarząd. Ponieważ zależy ona od osądu zarządu prowizja na pokrycie strat może być użyta do zarządzania przychodami banku.
Spoglądając na sprawozdanie finansowe powyższego banku widać niższy zysk netto z powodu wyższych odsetek płaconych na zobowiązania banku.
Wzrost prowizji na utratę kredytów wyniosła 1,8%, gdzie aktualne straty kredytów są znacznie wyższe. Zarząd banku zapisał je w aktualne straty, co spowodowało, że zysk netto był niższy o 983 lub 1772$.

Inwestor powinien rozważyć, że bankowe rezerwy kapitałowe nie są wystarczające do pokrycia przyszłych strat na pożyczkach i leasingach. Wydaje się również, że bank próbuje zarządzać(poprawić) swój zysk netto.

Znacznie wyższe straty na pożyczkach i leasingach może spowodować tak duże straty w rezerwach, że bank spróbuje podwyższyć prowizję na straty na RZIS. Dodatkowo urzędy regulacyjne mogą umieścić bank na liście obserwacyjnej i może on wymagać dodatkowych zabiegów korekcyjnych takich jak uzyskanie dodatkowego kapitału (chodzi tu o emisję akcji). Żadna z powyższych sytuacji nie przynosi korzyści dla inwestorów.

Podsumowanie

Dokładne przyjrzenie się sprawozdaniu finansowemu banku może wskazać na kluczowe czynniki, które należy rozważyć przez decyzją inwestycyjną lub tradingiem. Inwestorzy powinni dobrze rozumieć cykle gospodarcze i krzywą dochodowości, ponieważ one mają główny wpływ na wyniki finansowe banku. Ryzyko stóp procentowych i kredytowe to główne czynniki do rozważenia w wydajności ekonomicznej banku podążając za krzywą dochodowości.

Kiedy krzywa dochodowości się spłaszcza lub odwraca zysk odsetkowy banku jest pod większą presją? Kiedy krzywa wraca do tradycyjnego kształt to przychód odsetkowy rośnie? Ryzyko kredytowe może być głównym sprawcom słabych wyników banku a nawet powodować jego straty.

W dodatku zarządzanie ryzykiem kredytowym to subiektywny proces, który może być manipulowany w krótkim terminie (vide 2006-2008).  Dlatego inwestujący w ten sektor powinni być świadomi tych zagrożeń zanim zaangażują tam swoje pieniądze.

Polecane książki o tematyce finansowej. Kupując wspierasz portal.