Jak uzywac wskaznikow wyceny

Moi czytelnicy w sondzie zdecydowali że jednym z artykułów ma być wyjaśnienie jak odczytywać i używać różnych wskaźników wyceny.

Jest o kolejny wpis o analizie fundamentalnej na moim blogu. Poprzednie posty dotyczyły podstaw czytania sprawozdań finansowych:

http://krzabr.blogspot.com/2014/09/jak-przegladac-sprawozdania-finansowe.html
http://krzabr.blogspot.com/2014/10/jak-wykryc-syf-w-spoce.html

I trzy posty dla osób naprawdę zainteresowanych AF 😉

http://krzabr.blogspot.com/2013/11/jak-wykryc-agresywnakreatywna-ksiegowosc.html
http://krzabr.blogspot.com/2014/11/wskazniki-fundamentalne-w-analizie.html
http://krzabr.blogspot.com/2014/07/analiza-sprawozdan-finansowych-bankow.html

Miał miejsce również wpis gościnny u Alberta Rokickiego odnośnie krótkiej sprzedaży
https://longterm.pl/Jak-Szortowalem-Jsw-Slow-Kilka-O-Krotkiej-Sprzedazy.html
Kolejny wpis odnośnie AF będzie dotyczył rachunku CASH FLOW 😉

Rodzaje inwestorów

Ze wskaźnikami sprawa wydaje się prosta na pierwszy rzut oka, jednak w życiu tak łatwo nie jest. Co więcej różnie wskaźniki są różnie interpretowane przez różne typy inwestorów, a każdy sektor ma inne wagi wskaźników….

Jednak jest pewien prosty sposób by uprościć zrozumienie tego zagadnienia 😉 musimy zrozumieć przesłanki i horyzont czasowy stojący za każdym z głównych rodzajów inwestorów. A rozumiejąc przesłanki i oczekiwania będziemy w stanie łatwo je dopasować do spółek. J

Pierwotnym rodzajem inwestorów są GŁÓWNI WŁAŚCICIELE– rozumiani jako dawni wspólnicy spółki zoo, rodzina która wyemitowała swoją firmę na giełdzie lub managerowie którzy dokonali wykupu zarządzanej przez siebie spółki.
Ten rodzaj inwestorów ma swój długofalowy plan i oczekiwania wobec spółki, niekiedy sięgający dekad naprzód. Spółka w ich mniemaniu może też służyć osiąganiu prywatnych celów.

Stąd najważniejsza jest dla nich „renta” ze spółki niekoniecznie dywidendą może to być zatrudnienie przez spółkę czy inne świadczenie. Istotny jest dla nich zwrot z kapitału własnego (ROE) oraz aktywa trwałe spółki które niekiedy użytkują we własnym celu.
Ważne są dla nich przepływy gotówkowe gdyż mają nad nimi bezpośrednią kontrolę, stąd upowszechnienie metody DCF (EBITDA).

Przykłady takich spółek to spółki skarbu państwa, Libet, Teresa medica.

Drugim ważnym rodzajem inwestorów są INWESTORZY STRATEGICZNI, zazwyczaj w postaci innej spółki która kupuje udziały jako długoterminowe aktywo a później dąży do konsolidacji spółki we własnym bilansie, co można wykorzystać w spekulacji pod wezwanie w przyszłości.
Drugą możliwością jest sprzedanie małego freefloatu przez spółkę matkę, aby zarobić i podwyższyć kapitalizację grupy, umożliwia to arbitraż historyczny między spółkami ;-).

Ten rodzaj inwestorów głównie celuje w aktywa i technologie posiadane przez spółkę, szuka również synergii w grupie kapitałowej. Duży nacisk kładą na DCF i prognozy przychodów. W przypadku stopniowego przejmowania spółki ważnymi czynnikami są Price/Sales (P/S) – mówiący czy można łatwo zwiększyć udział w rynku oraz EV/EBITDA i P/BV – mówiące o szacowanych kosztach przejęcia majątku spółki.

Horyzont czasowy – zazwyczaj wiele lat lub dekad.

Przykłady Getin, Żywiec, Stalprodukt, Budimex

INWESTORZY FINANSOWI – różnego rodzaju fundusze, banki i wierzyciele po konwersji długu na akcje. Interesuje ich głównie aby jak najrentowniej opuścić inwestycję. Często posługują się DCFem oraz modelem Gordona uwzględniającym wypłaty dywidend.
Ze wskaźników używają wszystkich, zwłaszcza EV/EBITDA.

Horyzont czasowy to zazwyczaj kilku lat.

Przykłady takich spółek OTLogistics, Rafako, Bogdanka, Kęty

INWESTORZY DŁUGOTERMINOWI – zazwyczaj są nimi fundusze inwestycyjne inwestujące w wartość oraz niektórzy inwestorzy indywidualni.
Kupują oni głównie zysk spółki (p/e) oraz perspektywy rozwoju (p/s), bardzo ważna jest też dla nich dywidenda.
Horyzont czasowy od kilu miesięcy do kilku lat.

Przykładem spółek gdzie dominuje taki rodzaj inwestorów to spółki zależne Berkshire Hataway , niektóre REITy, spółki Jakubasa.

INWESTORZY ILOŚCIOWI – Małoopisywany typ inwestorów, jednak są oni coraz częściej występujący poprzez algorytmizację giełdy i coraz większy dostęp do danych ze spółek w formie łatwych do processingu csv.
Główny nacisk kładą na wskaźniki P/E, P/BV czasem ROE i Zadłużenie.
Ich horyzont czasowy wynosi do kilku miesięcy. W ich portfelach występuje bardzo duża ilość spółek.
Pod tą grupę można podpiąć też traderów mechanicznych 😉

Przykładem spółek gdzie dominuje taki rodzaj inwestorów to duże spółki z wysokim FreeFloatem.

ARBITRAŻYŚCI – Wyszukują zaburzeń ceny waloru, względem tego samego waloru notowanego na innej giełdzie lub na parze walorów silnie skorelowanych. Istnieje też arbitraż fuzji i przejęć który wykorzystuje spread na tym zjawisku.
Arbitrażyści zazwyczaj wykorzystują własne modele wycen i prawdopodobieństwa wyceny ryzyka.
Ich horyzont czasowy to maksymalnie kilka miesięcy.

Przykładem spółek gdzie dominuje taki rodzaj inwestorów to spółki na Dual Listing lub Grupy Kapitałowe, ewentualnie spółki silnie zależne od surowców lub emitujące obligacje zamienne.

INWESTORZY INDYWIDUWALNI – Kupują głównie zysk czyli P/E
Horyzont czasowy – różnie, zazwyczaj krótki. Problem z nimi polega na tym że to najbardziej uzależniony od nastrojów typ inwestorów w przypadku silnych wzrostów potrafią wywindować spółkę do nieziemskich wycen.

Przykładem spółek gdzie dominuje taki rodzaj inwestorów to spółki z wysokim FreeFloatem i spółki spekulacyjne. Np. PCGUARD, 11BIT

SPEKULANCI – Wykorzystują wskaźniki głównie techniczne lub informacje o spółce, często to oni dostarczają płynności dla waloru. Ich horyzont czasowy wynosi od dnia do kilkunastu tygodni.

Przykładem spółek gdzie dominuje taki rodzaj inwestorów to spółki z gdzie dużo się dzieje i panuje na nich duża zmienność. Np. Kerdos, Spółki Patrowicza,

Rodzaje wskaźników

Skoro poruszyliśmy już temat różnych rodzajów inwestorów i ich oczekiwań to możemy się wziąć za objaśnienia wskaźników. 😉 Przyznam że nie byłem tu odkrywczy tylko skopiowałem informację z najlepszego znanego mi źródła 😉

EV = Kapitalizacja rynkowa + zobowiązania oprocentowanie {np. kredyty, obligacje, leasingi itd.} – gotówka

Wycena przychodów:

Wycena Ebitdy:

P/EBT – to odpowiednik cena /zysk operacyjny – jego przewagą nad C/Z jest większa odporność na zdarzenia jednorazowe

Wycena zysku:

Źródło: Świadomy inwestor. Odkrywanie ukrytego potencjału spółki – Paweł Zaremba-Śmietański
http://onepress.pl/ksiazki/swiadomy-inwestor-odkrywanie-ukrytego-potencjalu-spolki-pawel-zaremba-smietanski,swiain.htm#szczegoly

Możemy też spotkać się z innymi wskaźnikami, które mogą się przydać się przy wstępnej selekcji spółki:

Skrót	Opis	Uwagi i Zastosowanie	Podatność na manipulację
Dividend yeld	Stopa dywidendy	Pokazuje ile dywidendy względem ceny akcji spółki wypłaciła w danym roku spółka. Im wyżej tym lepiej. Istnieją inwestorzy którzy używają wyłącznie tego wskaźnika.	W Polsce jedynym sposobem jego manipulacji jest sprzedaż części majątku spółki. Co natychmiastowo jest zauważalne.
P/CF	Cena do przepływu	Rzadko używany w Polsce. Mówi o poziomie CF na akcje, dobry dla spółek o dużej amortyzacji. Ważne jest też by wiedzieć w jakiej fazie dojrzałości jest spółka 😉	W przypadku P/CF duża bo spółka może się finansować emisjami akcji/długi.
P/CFOP	Cena do przepływu operacyjnego	Podobny do P/CF Skutecznie wyklucza spółki z dużymi odpisami. P/CFOP nie nadaje się do firm inwestycyjnych lub silnie sezonowych.	P/CFOP likwiduje problem emisji akcji i długu. Jednak można go przekłamać przez zawyżanie przychodów i amortyzacji.
P/BV Grahama	Cena / [(Aktywa obrotowe – Zobowiązania) / Liczba akcji]	Poniżej 1 spółka jest uważana za atrakcyjną, w Polsce wskaźnik ten jest rzadko używany w przeciwieństwie do USA. Nie nadaje się do firm inwestycyjnych	Mała, dodatkowo jest niewrażliwy na przeszacowanie aktywów trwałych.

Jak ich używać ?

Na dwa sposoby, pierwszym z nich jest użycie szacunkowe – patrzymy na nie czy spółka jest tania czy nie względem rynku. Jednak wtedy nie dowiadujemy się dlaczego tak jest. Pamiętajmy by używać ich najpierw w porównaniu do sektora 😉

Druga opcja to wycena mnożnikowa – trudna ale warta świeczki. Cała trudność w niej to znalezienie dwóch podobnych do siebie spółek. Wymaga to zbieżności cyklu koniunkturalnego, podobnego typu zadłużenia i księgowości, podobnych rentowności netto, podobnej sezonowości i wrażliwości na koszty.

Efekt tego jest taki że nie można porównać do siebie np. spółek posiadające różne technologie lub rynki np. deweloperka i budownictwa przemysłowego ale można porównać o podobnej wrażliwości na cykl koniunktury np. producenci materiałów budowlanych i wykończeniówka 😉

Trzeba pamiętać że metoda mnożnikowa nie wyjaśnia dlaczego dana spółka jest notowana z dyskontem, więc jeśli inwestujemy fundamentalnie to może ona służyć tylko jako dopełnienie analizy.

Należy pamiętać że dane do analizy muszą być wzięte z tych samych źródeł i że wskaźniki źle działają z koglomeratami

———————————————————————————————————————————-

TRASCRIPT IN ENGLISH

Readers OF MY blog decided in a poll that one of the articles should be an explanation of how to read and use a valuation indicators.

Types of Investors

Indicators looks simple at first glance, but in life it is not so easy. Moreover, different indicators are interpreted differently by different types of investors, and each sector has a different weight ratios ….

However, there is a simple way to simplify the understanding of this issue 😉 we need to understand the conditions and time horizon behind each of the major types of investors. And understanding the conditions and expectations we will be able to easily match them to companies and sectors. J

The primary type of investors are MAJOR OWNERS – understood as the former shareholders of the limited company, the family that controlled company before IPO or managers who have managed their company and they bought it in MBO/LBO.

This type of investor has a long-term plan and expectations of the company, sometimes reaching decades ahead. In their opinion, the company can also help to achieve personal goals.

Hence, the most important thing is them is salary from the company’s dividend may not necessarily , they might be employed by the Company or they can get other provision. It is important for them is return on equity (ROE) and tangible assets of the company which are sometimes in operation in their own. (eg. Using a car in personal aims ;-))

Are important for them are cash flows which they have a direct control over them, hence it’s a reason of widespread the DCF and EBITDA.

Examples of such companies are government control companies, Libet, Teresa Medica.

Another important type of investors are STRATEGIC INVESTORS, usually in the form of another company that buys the shares as a long-term asset allocation and then attempt to the consolidation of its balance sheet, which can be used for speculation in the call on share in the future.

The second option is sell the small free float on exchange by the parent company to earn and increase the capitalization of the group, such situation allows a historical arbitration between companies;-).

This type of investors mainly targets the assets and technologies owned by the company is also looking at synergies in the group. Big emphasis on DCF and revenue forecasts. In the case of a gradual takeover of the company are important factors Price / Sales (P / S) – saying that you can easily increase market share and EV / EBITDA and P / BV – stating the estimated cost of acquisition of the assets of the company.

The time horizon – typically many years or decades.

Examples of Getin, Zywiec, Stalprodukt, Budimex

VENTURE CAPITALISTS / FINANCIAL INVESTORS – most kinds of funds, banks and creditors after the conversion of debt into shares. They are interested mainly in order to leave with highest return of investment. Often use DCF and Gordon model which takes into account the payment of dividends.

Use all of the indicators, particularly EV / EBITDA.

The time horizon is usually several years.

Examples of such companies OTLogistics, Rafako, Bogdanka, Kety

LONG-TERM INVESTORS – typically these are investment funds that invest in value as well as some individual investors.

They buy mostly profit of (p / e) and prospects (p / s), is also very important for them dividends.

The time horizon of the keel months to several years.

An example of a company which dominates the kind of investor are subsidiaries of Berkshire Hataway, some REITS, Jakubas’ companies.

QUANTITIVE INVESTORS – The least described type of investors, but they are increasingly growing through algorithmisation exchanges and increasing access to the data of the companies in the form of easy-to-processing csv.

The main emphasis on the P / E, P / BV sometimes ROE and Debt.

Their time horizon of up to several months. In their portfolios, there is a very large number of companies.

Under this group, we can qualify a mechanical traders 😉

An example of a company which dominates the kind of investor are large companies with high free float.

ARBITRAGEURS – They search disorders asset prices relative to the same asset listed on another stock exchange or on a pair of strongly correlated assets. There is also a merger arbitrage which uses the spread on this phenomenon.

Arbitrageurs typically use their own models of valuation and pricing of risk probabilities.

Their time horizon is up to several months.

An example of a company which dominates the kind of investors that the company’s dual listing or Capital Group, or companies heavily dependent on raw materials or issuing convertible bonds.

INDIVIDUAL INVESTORS – Buy mainly profit or P / E

Time horizon – different, usually short. The problem with them is that it is most dependent on the type of investor sentiment in the case of strong increases can push the company to extreme valuations.

An example of a company which dominates the kind of investors that companies with high free float and speculative companies. Eg. PCGUARD, 11BIT

SPECULATORS – mainly utilize technical analysis indicators or information about the company, they often provide liquidity for the asset. Their time horizon is from day to several weeks.

An example of a company which dominates the kind of investor is a company where a lot going on and there is a large variation in them. Eg. Kerdos, the Companies lead by Patrowicz,

Types of indicators

I have already explained the various types of investors and their expectations then we can face with an explanation of indicators. 😉 I must admit that I was not only a visionary here copied the information from the best source known to me 😉

EV = market capitalization + {eg interest rate obligations. loans, bonds, leases etc.} – cash

Acronym	Description	How to USE it ?	Resistance on Creative accounting
EV/S	Enterprise value / sales	Might be used in most of companies. It doesn’t work in investment and margin based companies like vindicators and start-ups 😉	High, but in sectors based on deposits are possible. It also bad works in margin based businesses.
P/S	Market cap (price) / sales	Alternative to ev/s. Works well with companies in stable market share eg. During M&A process	As above
EV/EBIT	Enterprise value/ operating income	Might be used in majority of companies. Widespread in conventional valuation. Don’t works with companies with high grants.	Medium
EV/EBITDA	Enterprise value/ operating income before depreciation and amortisation	Very similar to EV/EBIT but works better with companies that have high capital-consuming or with high amortization. Like mining, power plants, creditors, agriculture, public infrastructure, developers.	As above
P / EBT	Market cap/ earnings before taxes	Most of companies excluding investment. Unpopular.	Low
P/E	Market cap/ net income	Might be used in most of companies except investment and seasonable sectors.	Very low, it also doesn’t work with companies with loses.
P/BV	Market cap/ book value	Most of sectors, but doesn’t work with innovative/creative companies. Works good with investment companies and manufacturers.	High, but can be manipulated via asset revaluation. It doesn’t work with distressed companies.
P/CE	Market cap/ income+ amortisation	Unpopular. It usable for companies with high amortisation.	Such as P/E

Możemy też spotkać się z innymi wskaźnikami, które mogą się przydać się przy wstępnej selekcji spółki:
We can meet another indicators, which can be usable in pre eliminatory of company.

Acronym	Description	How to USE it ?	Resistance on Creative accounting
DY	Dividend Yeld	Higher = Better.	Insensitive on creative accounting in poland only way to manipulate this indication is selling of part of company or capital assets
P/CF	Market cap (price) / Cash flow	Unpopular in Poland. Good for companies with high amortisation. Its important to know in which place of business cycle of company 😉	High. Company can be supply via stock/debt issue.
P/CFOP	Market cap / operating cash flow	Similar to P/CF Eliminate companies with high write-offs. P/CFOP doesn’t work with seasonable and investment companies.	High. P/CFOP eliminates stock and debt issues. But it could be overestimated by net income and amortisation overestimation.
P/BV Grahama	Market cap / [ (current assets – payable accounts) / Number of shares ]	Bellow 1 the company is considered as attractive. In Poland this indicatos is unpopular. Doesn’t work with investment companies.	High is also insensive on capital assets overestimation.

How to use the valuation indices?

In two ways, the first is the use of estimates – we look on the company, is cheap or not relative to the market? But we don’tknow why. Firstly we should compare company to sector;-)

The second option is the valuation multiples – difficult but worth to work over it. The difficulty in it is to find two similar companies. This requires the convergence of the economic cycle, a similar type of debt structure and accouting procedures, similar net margins, similar seasonality and sensitivity to costs.

The effect of this is such that it can not be compared to each other, eg. The companies having different technologies or markets, for example. Development and industrial construction but cannot be compared. BUT with similar sensitivity to the economic cycle can be, eg. Producers of building materials and developers who finishing the house interiors;-)

You have to remember that the method does not explain why the company is listed with a discount, so if you invest in fundamentally it may only part of analysis.

Source to analysis have to be used for same source !

Indicators work bad with conglomerates.

EXAMPLE 😉

I made a small camparision between IAI – company which writes software for hotels from NewConnect with high momentum of revenues and income.

LSI Software – similar company from regulated stock exchange (GPW) with have lower momentums.

Makolab – similar to IAI but they also writing another types of software.

Inventini – company which has a system for travel/hotel booking.

PGSSoftware – software company which have many types of software in portfolio.

First glance over make an impression IAI is expensive plus LSI is very cheap 😉

Indicator	Average sector value	IAI	LSI SOFTWARE	Inventini	PGS Software	Makolab
P/BV	2,88	10,93	0,53	0,89	14	14
P/E	11,01	24,34	5,6	8,3	14,3	7,67
P/S	3,14	3,83	0,46	136,2	3,43	1,34
EV/EBITDA	6,52	21,04	3,59	n/d	13	6,21
EV/EBIT	11,35	22,87	6,57	n/d	13,8	6,95
EV/S	3,09	3,53	0,54	n/d	3,32	1,29